Türk şair, oyun ve roman yazarı. (Doğ. 10 Haziran 1914, Trabzon - Ö. 18 Nisan 1988, İstanbul) 

Oktay Rifat ya da tam adı Ali Oktay Rifat, Türk şiir sanatının en önde gelen şairlerinden biri olarak kabul edilir. Melih Cevdet Anday ve Orhan Veli Kanık ile birlikte şiirde Garip Akımı'nın kurucuları arasında yer alan Oktay Rifat, 1955 yılından sonra bu kez şiirde İkinci Yeni akımına yönelmiştir. Şiirin yanı sıra roman ve oyun yazarlığı ile de başarılı örnekler veren Oktay Rifat, toplumcu gerçekçi akımın Türkiye’deki kurucusu büyük şair Nâzım Hikmet'in de kuzenidir.

Yaşamı, biyografisi 

10 Haziran 1914'de Trabzon'da o dönem Trabzon valisi olan şair ve dilbilimci Semih Rıfat ve Hasan Enver Paşa'nın kızı olan Münevver Hanım'ın oğlu olarak dünyaya gelen Oktay Rifat, çok entelektüel bir ailenin içinde büyüdü. Büyük dedesi Macar Hurşit Bey, hem Türk hem batı müziği konusunda bilge bir bestekâr, dedesi Albay Hasan Rıfat Bey ise şair olan Oktay Rifat'ın, amcası Ali Rıfat Bey kıymetli bir udî ve besteci, annesinin teyzesinin oğlu Ali Fuat Cebesoy Cumhuriyet devrinin ünlü asker ve siyaset adamı, teyzesi Celile Hikmet ressam, teyzesi Celile Hanım’ın oğlu Nâzım Hikmet ise ünü kıtaları aşan bir şairdi. Soyadı bazı kaynaklarda Horozcu olarak bilinen Oktay Rifat'in aslında hiçbir evrakta böyle bir kaydının bulunmadığı böyle bir soyadla yazı yayımlamadığı tespit edilmiştir.

1925-1932 yılları arasında ortaöğrenimini Ankara Erkek Lisesi'nde yapan Oktay Rifat, aynı zamanda bu okulda okurken şair ve yazar Ahmet Hamdi Tanpınar’ın öğrencisi oldu ve ilk şiirlerini burada kaleme aldı. Sonraki yıllarda birlikte şiirde Garip Akımı'nı kuracağı arkadaşları Melih Cevdet ve Orhan Veli ile de bu okulda tanışan Rifat, arkadaşlarıyla birlikte okul bünyesinde Sesimiz adlı dergiyi çıkararak şiirlerini yayımladı.

1932 yılında kayıt yaptırdığı Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden 1936 yılında mezun olan Oktay Rifat'ın, mezun olduğu yıl, arkadaşları Melih Cevdet ve Orhan Veli ile birlikte geliştirdikleri ve şiirde o güne kadar görülmemiş yeni bir edebiyat tekniği ile kaleme aldığı şiirleri Varlık Dergisi'nde yayımlandı.

1937 yılında bursla Siyasal Bilgiler öğrenimi görmek için Paris'e giden Oktay Rifat, burada bulunduğu dönemde yalın bir söylemi ve bağımsız düşünceleri savunan Fransız şiirlerinden çok etkilendi. Paris'te tanıştığı şair Cahit Sıtkı Tarancı ile dostluğu ölümüne kadar sürdü. Avrupa’da 2. Dünya Savaşı'nın patlak vermesi üzerine doktorasını tamamlayamadan 1940 yılında Türkiye’ye dönmek zorunda kaldı.

Paris dönüşü Maliye Bakanlığı'nda ve sonrasında Basın Yayın Genel Müdürlüğü’nde kısa sürelerde görev yapan Oktay Rifat, bu görevlerde umduğunu bulamayınca Ankara’da serbest avukatlık yapmaya başladı. Tam da bu dönemlerde, 1941 yılında arkadaşları Melih Cevdet ve Orhan Veli ile birlikte Garip adlı şiir kitabını yayımladı. Garip isimli şiir kitabı edebiyat dünyasında o dönem ve sonraki dönemler çokça konuşuldu, tartışıldı. Şiirlerini, çıkardığı kitaplarla yayımlayan Oktay Rifat, diğer şiirlerini de Orhan Veli'nin çıkardığı Yaprak (1949-1950) ve Yeditepe (1951-1957) dergilerinde yayımladı. 1954 yılında yayımlanan Karga ve Tilki adlı şiir kitabı ona Yeditepe Şiir Ödülü'nü kazandırdı.

1955 yılında İstanbul'a yerleşen Rifat'ın aynı yıl yayımlanan Perçemli Sokak adlı şiir kitabının önsözü büyük tartışmalara neden olurken, bu kitap ile şiirde İkinci Yeni adı verilen şiir akımına yöneldiği anlaşıldı. 1961 yılında Devlet Demir Yolları Genel Müdürlüğü'nün avukatlığını üstlenen Oktay Rifat, 1973 yılındaki emekliliğine kadar bu kurumda çalıştı. 

Fransızca çevirmeni Sabiha Rifat ile evli olan Oktay Rifat'ın bu evlilikten Samih Rifat adında bir oğlu vardır.

Ölümü

18 Nisan 1988 günü İstanbul'da geçirdiği kalp krizi sonucu 74 yaşında iken hayatını kaybeden Oktay Rifat, Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.

Edebi kişiliği 

Orhan Veli ve Melih Cev­det'le beraber 1941’de çıkar­dıkları Garip adlı şiir kitabıyla Türkiye'de yeni şiir akımının kurucuları arasında yer alan Oktay Rifat, hemen her kitabında şiir anlayışını geliştirerek gerçe­küstü öğelerle beslendi. Soyut, an­lam bakımından kapalı şiirleri dene­diği gibi, öz ve biçimin yoğunlaş­tığı, toplumcu, doğaya bağlı yetkin örnekler de vermiştir.

Perçemli Sokak adlı şiir kitabıyla Türk şiirinde İkinci Yeni akımına yöneldi. Türkçe'nin fonetik zenginliğini, belleğindeki geniş sözcük dağarcığından faydalanarak ustalıkla kullandığı olağanüstü şiirler yazdı. Kitaptan kitaba değişen şiirleriyle Türk şiir sanatının genel akışını en çok etkileyen şairlerden biri sayılmaktadır.

Eserleri

Şiir

- Garip (1941)

- Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üstüne Şiirler (1945)

- Güzelleme (1945)

- Aşağı Yukarı (1952)

- Karga ile Tilki (1954)

- Perçemli Sokak (1956)

- Âşık Merdiveni (1958)

- Çobanıl Şiirler (1976)

- Bir Cigara İçimi (1979)

- Dilsiz ve Çıplak (1984)

Roman

- Bir Kadının Penceresinden (1976)

- Danaburnu (1980)

- Bay Lear (1982)

Tiyatro 

- Birtakım İnsanlar (1961)

- Kadınlar Arasında (1966)

- Yağmur Sıkıntısı (1969)

- Atlarla Filler (1988)

- Çil Horoz (1988)

Aldığı Ödüller

- Yeditepe Şiir Ödülü (1954) - Karga ile Tilki şiir kitabına

- Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü (1970)

- Ankara Sanatseverler Derneği Yılın Oyunu Ödülü ve TRT Sanat Ödülleri Yarışması Başarı Ödülü (1970) - Yağmur Sıkıntısı tiyatro oyununa

- Sedat Simavi Vakfı Ödülü (1980) - Bir Cigara İçimi şiir kitabına

- Necatigil Şiir Ödülü (1961) - Dilsiz ve Çıplak şiir kitabına

- Madaralı Roman Ödülü (1980) - Danaburnu romanına