Türk şair, yazar ve çevirmen. (Doğ. 4 Ekim 1910, Diyarbakır - Ö. 12 Ekim 1956, Viyana)
Asıl adı Hüseyin Cahit Tarancı'dır. 4 Ekim 1910’da Diyarbakır’da dünyaya gelen Cahit Sıtkı Tarancı'nın babası, Diyarbakır'da ticaret ve toprakla uğraşan köklü Pirinçcizadeler ailesinden Bekir Sıtkı Bey, annesi ise babasının amcasının kızı Arife Hanım'dır. Akrabaları Pirinçcioğlu soyadını aldığı halde Soyadı Kanunu çıktığı yıl pirinç ekiminden çok zarara uğrayan baba Bekir Sıtkı Bey, kızgınlıkla çiftçi anlamına gelen Tarancı soyadını almıştır.
Eğitim Hayatı
Diyarbakır'da geçen ilk eğitim yıllarının sonrasında aile geleneğinden dolayı ortaokul için Kadıköy Saint Joseph Fransız Lisesi'ne gönderilen Cahit Sıtkı, lise öğrenimi için 1931 yılında Galatasaray Lisesi'ne kayıt yaptırdı. Fransızcayı çok iyi öğrenerek Baudelaire, Rimbaud ve Stéphane Mallarmé gibi ünlü Fransız şairlerini adeta hatmeden Tarancı, şiir yazmaya da lise yıllarında merak sardı. Şiirlerinden ilk örnekleri Galatasaray Lisesi’nde çıkan Akademi ve Servet-i Fünûn dergilerinde yayımlanan Cahit Sıtkı, "Ebedi dostum." dediği Ziya Osman ile de bu dönemde tanıştı.
1931 yılında kayıt yaptırdığı Mülkiye Mektebi'nden ikinci senenin sonunda atılan Cahit Sıtkı Tarancı, bu defa Yüksek Ticaret Okulu'na kaydoldu ancak memuriyete giriş imtihanını kazanıp Sümerbank’ta memuriyete başladıktan sonra bu okulu da yarıda bırakmak zorunda kaldı. Ömrümde Sükût adlı ilk şiir kitabını Mülkiye Mektebi’nde öğrenim görürken yayımlayan Cahit Sıtkı'yı edebiyat dünyasına tanıtan kişi ise o dönem Cumhuriyet Gazetesi'nde yazar olan Peyami Safa idi.
Sümerbank’ta başladığı memuriyetten Karabük’e atanması üzerine ayrılan Tarancı, edebi yaşamına öykülerinin yayımlandığı Cumhuriyet Gazetesi'nde devam etti.
Cumhuriyet Gazetesi'nin o dönem imtiyaz sahipleri Nadir Nadi ve Doğan Nadi'nin verdiği burs ile üniversite öğrenimini tamamlamak üzere Paris'e giden Cahit Sıtkı, 1938-1940 yılları arasında Paris Siyasi Bilimler Akademisi'nde (Institut d'études politiques de Paris) öğrenim gördü. Fransa’da Paris Radyosu'nun Türkçe Yayınlar sunuculuğunu üstlenen Tarancı, diğer taraftan da Cumhuriyet Gazetesi'ne yazdığı öyküleri yolluyordu. Oktay Rifat ile tanışması Paris'te bu dönemde olmuştur.
2. Dünya Savaşı patlak verdiğinde Alman uçaklarının 1940 yılında Paris’i bombalamaya başlaması üzerine öğrenimini yarıda bırakmak zorunda kalan Cahit Sıtkı, bisiklet yolculuğu ile Lyon ve Cenevre üzerinden Türkiye'ye geri döndü. Türkiye’ye dönüşte 1941 ile 1943 yılları arasında Ege bölgesine askerlik için giden Tarancı, Haydi Abbas şiirini burada yazdı.
Tarancı ailesinin 2. Dünya Savaşı sırasında Diyarbakır'dan göç ederek İstanbul’a yerleşmesi üzerine bir süre babasının Eminönü’deki ticarethanesinde çalışan Cahit Sıtkı, bir süre sonra babası ile anlaşmazlıklar yaşayınca Ankara’ya gitti. Ankara’da Anadolu Ajansı, Toprak Mahsulleri Ofisi ve Çalışma Bakanlığı'nda tercümanlık yapan Tarancı, bu dönem yazdığı ünlü Otuz Beş Yaş şiiri ile 1946 yılında CHP Şiir Ödülü'nde birincilik elde etti ve ülke genelinde tanınan bir şair oldu. Çalışma Bakanlığı'nda çalıştığı dönemde tanıştığı Cavidan Tınaz ile 4 Temmuz 1951’de evlenen şair, evlendikten sonra yazdığı şiirlerini Düşten Güzel adlı kitap altında toplayıp yayınladı.
Ölümü
1954 yılının Ocak ayında sağ tarafından felç olan Cahit Sıtkı, Ankara Numune Hastanesi'ne kaldırıldı. Bu ani gelen hastalıkla birlikte konuşma yetisini de kaybeden şair, üç ay kadar hastanede yattıktan sonra taburcu edildi. Bir dönem tedavi için İstanbul'a götürülen Tarancı, iyileşme umutları tükenince istirahat için baba evine, Diyarbakır’a gitti. Burada bir yıl kaldıktan sonra 7 Ekim 1955'de tedavi için yeniden Ankara’ya döndü. 6 Eylül 1956'da tedavi için bu kez Viyana'ya giden şair, burada tedavi görürken 12 Ekim 1956 günü plörezi teşhisiyle hayatını kaybetti. 26 Ekim'de Ankara’ya getirilen naaşı, Cebeci Asrî Mezarlığına defnedilmiştir.
Eserleri
Şiir
- Ömrümde Sükût (1933)
- Otuz Beş Yaş (1946)
- Düşten Güzel (1952)
- Sonrası (1957)
- Bütün Şiirleri (1983)
Mektup
- Ziya'ya Mektuplar (1957)
- Evime ve Nihal'e Mektuplar (1989)
Hikâye
- Gün Eksilmesin Penceremden (2006)
Biyografi
- Peyami Safa: Hayatı ve Eserleri (1940)