Dortyol.com - Haber, Son Dakika Haberleri

Abaza Hasan Paşa
Abaza Hasan Paşa

Abaza Hasan Paşa

Abone Olgoogle-news

XVII. yüzyılda yaşamış Osmanlı veziri, isyancı. (Doğ. ? - Ö. 1658, Halep)


Kapıkulu süvarilerinin silahtarlar ocağında yetiş­ti. Sinanzâde Mehmed Paşa'nın mütesellimi (vekili) iken 1650 yılında Anadolu'da Osmanlı'ya isyan eden, Celali isyanlarının tertipleyicisi Haydaroğlu Mehmet'in üzerine gönderildi ve Haydaroğlu Mehmet'i Isparta yakınlarında yakaladı. Bu başarısı nedeniyle kendisine Sadrazam Sofu Mehmed Paşa tarafından Yeni-İl Türkmen Beyliği (Türkmen aşiretleri boy beyliği) verildi. Ocak ağalarının şikayetleri ve ısrarları sonucunda bir yıl kadar sonra 1651 yılında görevden alınınca Sadrazam Melek Ahmet Paşa'nın huzuruna çıkarak kendisinin hakkının yendiğini ve Devlet-i Aliyye'den 60 bin kuruş arpalık alacağı olduğunu iddia etti. Melek Ahmet Paşa tarafından öğüt ile yollanan Abaza Hasan Paşa canından korkup Üsküdar'a geçerek Osmanlı'nın mevcut yönetiminden rahatsız olan sipahileri başına toplayarak Anadolu'ya doğru yürüyüşe geçti.

1. Abaza Hasan Paşa isyanı

Abaza Hasan Paşa ve başına topladığı eşkıyalar İzmit'ten itibaren halkın malına ve canına kast etmeye başlayınca Abaza Hasan Paşa'yı ve emrindekileri yok etmesi için payitaht tarafından Sivas valisi İbşir Mustafa Paşa görevlendirildi. İbşir Mustafa Paşa'nın Abaza Hasan Paşa'ya yakınlığını bilen ocak ağaları bu duruma itiraz edince İbşir Mustafa Paşa bu görevden alınarak yerine Karaman Beylerbeyi Katırcıoğlu Mehmet Paşa memur edildi. Bunu duyan İbşir Mustafa Paşa da bir süre sonra kuvvetleriyle birlikte Abaza Hasan Paşa'ya yardım etti. Abaza Hasan Paşa, Konya ovasının Aksaray taraflarında Katırcıoğlu Mehmet Paşa kuvvetlerini bozguna uğratınca İbşir Mustafa Paşa ile İstanbul'a doğru yürüyüşe geçti, Eskişehir civarını idaresi altına alarak, payitahta mektuplar yazıp bir takım isteklerde bulundu. Payitahttan Eskişehir'e Boynueğri Mehmed Paşa önderliğinde bir heyet gönderilerek sipahilerle yeniçeriler arasındaki anlaşmazlıkları çözümlemesi üzerine Abaza Hasan Paşa isyandan vazgeçerek tekrar Yeni-İl Türkmen Beyi oldu.


1653 yılında isyancı Bozulus Beyi Hasan Ağa'ya yardım ettiği için hakkında yeniden şikayetler başladı ve Sipahiler'le İstanbul'a geleceği haberleri yayıldı. Dedikoduların aksine kendisi İstanbul'a yalnız geldi ve herhangi bir olay yaşanmadı. Sadrazam Koca Derviş Mehmed Paşa onu himayesine alınca bir süre İstanbul'da kalsa da daha sonra Anadolu'ya Yeni-İl Türkmen Beyliği'ne döndü. 1654 yılı Kasım ayında Halep Valisi İbşir Mustafa Paşa'nın daveti üzerine Halep'e giden Abaza Hasan Paşa, İbşir Paşa'nın sadrazam olmasından sonra İbşir'le birlikte sadrazam müşaviri olarak İstanbul'a dönse de İbşir'e bir oyun edilip öldürülmesini önlemek için Üsküdar'da askerlerin başında kaldı.

2. Abaza Hasan Paşa isyanı

Bir müddet İstanbul'da kalan Abaza Hasan Paşa, İbşir Mustafa Paşa'nın katledilmesi olayına karışmamasına rağmen sözde İbşir Paşa'nın intikamını almak, özde İbşir'in adamları olan çapulcuları etrafına toplamak için tekrar Anadolu'ya çekildi. Karaman ve Halep'in eski valisi Seydi Ahmet Paşa ile anlaşarak, Paşa'nın makam sahibi olabilmesi için ona yardım etti. 1655 yılında tehlikeyi hisseden sadrazam Damat (Ermeni) Süleyman Paşa, Abaza Hasan Paşa ile birlikte Seydi Ahmet Paşa'yı Boğazhisar (Çanakkale) muhafazasına memur etti. Böylelikle her ikisini de Anadolu'dan uzaklaştırmak istiyordu. 


1656 yılında sadrazam olan Boynueğri (Boynuyaralı) Mehmed Paşa, İstanbul'a gelmek isteyen Abaza Hasan Paşa'ya engel olmak için onu Diyarbakır valisi yaptı. 1657 yılında sadrazam olan Köprülü Mehmed Paşa ise Abaza Hasan Paşa'yı Halep'e vali tayin etse de Köprülü'nün şiddete dayanan icraatleri karşısında öldürülmekten korktuğu için Köprülü'ye başkaldırdı ve emrindeki kuvvetlerle yağma, çapul ile Bursa önlerine kadar gelerek devrin padişahı IV. Mehmed'e "Anadolu bizim, Rumeli onların olsun." diye küstahça haber yolladı. 1658 yılında üzerine gönderilen Diyarbakır valisi Murtaza Paşa'yı Ilgın önlerinde bozguna uğrattıktan sonra kışı geçirmek için Antep'e gitti. Tek amacı kış bitince Birecik üzerinden Arabistan'a geçmekti. Bu esnada Halep'te bulunan serdar Murtaza Paşa, Abaza Hasan Paşa'ya affedileceğini vaat ederek onu  Halep'e davet etti. Affedileceğini umarak Halep'e giden Abaza Hasan Paşa ve adamları Murtaza Paşa tarafından öldürülerek kellesi İstanbul'a gönderildi.

Yorumlar